İhbar Süresi Nedir?
İhbar süresi, belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshedilmesinden önce hem işverenin hem de işçinin uymak zorunda olduğu yasal bildirim süresidir. Kısaca; taraflardan biri iş sözleşmesini sona erdirmek istediğinde, diğer tarafın bu duruma hazırlanabilmesi için önceden haber vermekle yükümlüdür.
Bu süre içinde işçi çalışmaya devam eder, işveren de işçiye ücretini ödemeye devam eder. İhbar süresine uyulmadığı durumda ise, uymayan taraf karşı tarafa ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
İhbar süresi;
- İşçinin kıdemine göre değişir,
- Hem işveren fesihlerinde hem de işçinin istifasında geçerlidir,
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde düzenlenmiştir.
İhbar Süresi Ne Kadar?
İhbar süreleri, çalışanınızın aynı işyerindeki çalışma süresine göre kademeli olarak belirlenir. Kanuna göre ihbar süreleri asgari olup, sözleşmelerle bu süreler uzatılabilir, ancak kısaltılamaz.
4857 sayılı İş Kanunu’na göre ihbar süreleri şu şekildedir:
- İşi 6 Aydan Az Sürmüş Olan İşçi İçin:
2 Hafta (14 Gün) - İşi 6 Aydan 1,5 Yıla Kadar Sürmüş Olan İşçi İçin:
4 Hafta (28 Gün) - İşi 1,5 Yıldan 3 Yıla Kadar Sürmüş Olan İşçi İçin:
6 Hafta (42 Gün) - İşi 3 Yıldan Fazla Sürmüş Olan İşçi İçin:
8 Hafta (56 Gün)
Bu süreler, işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanacak ihbar tazminatının da temelini oluşturır. İhbar süresi tanımadan iş sözleşmesini fesheden taraf, bu süreye karşılık gelen ücret tutarını peşin olarak ödemekle yükümlüdür.
İhbar Süresi Ne Zaman Başlar?
İhbar süresi, fesih bildiriminin karşı tarafa ulaştığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Yani;
- İşverenin işçiye yazılı fesih bildirimi yaptığı gün,
- İşçinin işverene istifa beyanını yazılı olarak ilettiği ve işverenin bunu öğrendiği gün,
ihbar süresinin başlangıç noktası olarak kabul edilir.
Örneğin:
- İşveren, işçiye 1 Mart’ta yazılı fesih bildirimi yaptıysa, ihbar süresi 1 Mart’tan itibaren başlar.
- Çalışanın kıdemine göre ihbar süresi 4 hafta ise, sözleşme 28 günlük sürenin sonunda feshedilmiş sayılır.
Burada dikkat edilmesi gereken noktalar:
- İhbar süresi içinde işçi, normal çalışma düzenine uygun şekilde çalışmaya devam eder.
- İşveren, ihbar süresi boyunca işçiye iş arama izni vermek zorundadır (aşağıda detaylandırılacak).
- Taraflar isterse, ihbar süresini kullandırmak yerine bu sürenin ücretini peşin ödeyerek sözleşmeyi hemen sona erdirebilir (ihbar tazminatı).
İhbar Süresi Hesaplama
İhbar süresi hesaplama yaparken üç temel unsura bakılır:
Çalışanın Aynı İşyerindeki Kıdemi
İşe giriş tarihi ile fesih bildiriminin tebliğ tarihi arasındaki süre dikkate alınır.
İş Kanunu’ndaki Kademeli İhbar Süreleri
2, 4, 6 veya 8 haftalık ihbar süresi, kıdeme göre belirlenir.
Fesih Bildiriminin Tarihi
İhbar süresinin başlangıç noktasıdır.
Örnek Hesaplama
Diyelim ki bir çalışan:
- İşe giriş tarihi: 10 Ocak 2023
- Fesih bildiriminin kendisine yapıldığı tarih: 10 Ocak 2025
Bu çalışanın kıdemi 2 yıl civarındadır. Bu durumda çalışan;
- 1,5 Yıldan 3 Yıla Kadar kıdem aralığında olduğu için,
- İhbar süresi 6 Hafta (42 Gün) olacaktır.
Fesih bildirimi 10 Ocak’ta yapılmışsa, ihbar süresi 10 Ocak’tan itibaren sayılır ve 6 haftalık sürenin sonunda iş sözleşmesi sona ermiş sayılır.
Dijital Olarak İhbar Süresi Takibi
Özellikle çok sayıda çalışanı olan işletmelerde;
- Her personelin kıdemini,
- İhbar süresi başlangıç ve bitiş tarihlerini,
- Hak edilecek tazminat ve diğer ödemeleri manuel takip etmek zor ve hata yapmaya açıktır.
Bu noktada;Personel Takip Modülü bulunan bir yazılımla ya da Bulut Ön Muhasebe Programı gibi çözümlerle ihbar, kıdem, izin ve maaş süreçlerini daha sistemli şekilde takip edebilirsiniz.
Küçük ölçekli işletmeler dahi, tüm bu bordro ve ihbar hesaplamalarını tek tek Excel’de yürütmek yerine, işlem hacmine göre Ücretsiz Ön Muhasebe Programı gibi bir çözümle hem hata riskini azaltabilir hem de zamandan tasarruf edebilir.
İhbar tazminatı ve diğer alacakların ödemesinde nakit akışını yönetmek için ise, tahsilat süreçlerinin hızlanmasına yardımcı olan E-Tahsilat Entegrasyonu gibi çözümler kullanılabilir.
İhbar Süresinde İş Arama İzni
İhbar süresi içinde işçinin en önemli haklarından biri iş arama iznidir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesine göre:
Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermek zorundadır.
Bu düzenlemeye göre:
- İşveren, ihbar süresi boyunca işçiye iş arama izni vermekle yükümlüdür.
- İş arama izni, iş saatleri içinde kullandırılmalıdır.
- İş arama izni sırasında işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.
- İşçi isterse, iş arama izinlerini birleştirerek toplu şekilde kullanabilir; ancak bunun için işverenin onayı gerekir.
İş arama izni, işçinin yeni bir iş bulma sürecinde mağdur olmasını engellemek için tanınmış bir haktır ve ihbar süresinin doğal bir parçası olarak değerlendirilmelidir.
İş Arama İzin Süresi
Kanuna göre iş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz.
Bu ne anlama geliyor?
- İhbar süresi boyunca çalışan her iş günü için en az 2 saat iş arama izni kullanabilirsiniz.
- Bu izin:
- Her gün 2 saat olacak şekilde düzenli kullanılabileceği gibi,
- İşverenin onayıyla birkaç gün birleştirilerek toplu da kullanılabilir.
Örneğin;
4 haftalık ihbar süresi olan ve haftada 6 gün çalışan bir işçi düşünelim:
- Toplam çalışma günü: 4 × 6 = 24 gün
- Günlük iş arama izni: 2 saat
- Toplam iş arama izni: 24 × 2 = 48 Saat
Bu 48 saati:
- Her gün 2 saat şeklinde kullanabileceğiniz gibi,
- İşvereninizin onayı ile birkaç günü birleştirip daha erken ayrılmayı sağlayacak şekilde toplu da kullanabilirsiniz.
Önemli noktalar:
- İş arama izni süresince işçinin ücreti tam olarak ödenmelidir.
- İşveren, iş arama izni verilmesi gereken saatlerde işçiyi çalıştırırsa, bu süre için normal ücretine ek olarak ayrıca ücret ödemek zorundadır (fazla çalışma gibi değerlendirilir).
Sonuç olarak; ihbar süresi, hem işveren hem de işçi için dikkatle yönetilmesi gereken bir süreçtir. Kıdeminize göre ihbar sürenizin ne kadar olduğunu bilmek, fesih tarihinizi ve alacaklarınızı doğru planlamanıza yardımcı olur. Özellikle büyüyen işletmelerde, insan kaynakları ve ön muhasebe süreçlerinin sağlıklı ilerleyebilmesi için ihbar süresi, iş arama izni, tazminat ve bordro süreçlerinin dijital ortamda, düzenli bir sistem üzerinden takip edilmesi büyük avantaj sağlar.
İhbar Süresi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İhbar Süresi İle Deneme Süresi Arasındaki Fark Nedir?
İhbar süresi, kalıcı iş ilişkisini bitirmeden önce taraflara tanınan yasal bildirim süresidir. Deneme süresi ise iş ilişkisinin başlangıcında, tarafların birbirini tanıması için belirlenen daha esnek bir dönemdir ve çoğu zaman daha kısa tutulur. Deneme süresinde fesih, genellikle ihbar süresine gerek olmadan yapılabilirken, deneme süresi sona erdikten sonra ihbar süresi hükümleri devreye girer.
İhbar Süresinde Yıllık İzin Kullanmak Mümkün Müdür?
İhbar süresi içinde yıllık izin kullanımı mümkündür, ancak bunun için işveren ile karşılıklı anlaşma gerekir. İhbar süresi boyunca işçinin fiilen çalışması esas kabul edildiği için, yıllık izin planlaması yapılırken hem işin devamlılığı hem de işçinin yeni iş arama ihtiyacı birlikte değerlendirilmelidir.
İhbar Süresinde Sağlık Raporu Alınırsa Süre Nasıl İşler?
İhbar süresi içinde işçi sağlık raporu alırsa, raporlu olduğu günler kural olarak ihbar süresinden sayılmaz ve ihbar süresinin bitiş tarihi buna göre öteleyebilir. İşverenin, işçinin sağlık raporunu dikkate alması ve resmî rapor günlerini çalışma süresinden ayrı tutması gerekir.
İhbar Süresi Toplu İşten Çıkarmalarda Nasıl Uygulanır?
Toplu işten çıkarma süreçlerinde de ihbar süreleri bireysel sözleşmelerde olduğu gibi kıdeme göre uygulanır. Ancak toplu işten çıkarma kararı alınırken, işverenin ek bildirim, kurumlara bildirim ve çalışanlarla iletişim yükümlülükleri doğar. Bu nedenle ihbar sürelerinin planlanması daha dikkatli yapılmalıdır.
İhbar Süresi Yazılı Olarak Bildirilmezse Ne Olur?
İhbar süresinin sağlıklı şekilde işlemeye başlaması için fesih bildiriminin ispatlanabilir olması önemlidir. Yazılı bildirim yapılmadığında, taraflar arasında “ne zaman bildirildiği” konusunda uyuşmazlık çıkabilir. Bu durum davalarda aleyhe sonuç doğurabileceği için, fesih iradesinin mutlaka yazılı ve tarihli şekilde iletilmesi tavsiye edilir.
