Serbest Meslek Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) Nedir?

Gelir elde etmek için bir işverene bağlı olmadan, tamamen kendi bilgi ve becerileriyle faaliyet gösteren bireylerin sundukları hizmetler karşılığında tahsil ettikleri bedelleri resmi olarak belgelemeleri gerekir. Bu belgeye serbest meslek makbuzu denir. Serbest meslek makbuzu, serbest meslek kazancının belgelendirilmesinde kullanılan yasal bir araçtır. Tıpkı fatura gibi hizmet veren ve hizmet alan arasındaki mali ilişkinin resmi kaydını tutar; ancak farkı, KDV ve Gelir Vergisi stopajı gibi vergi detaylarını içermesidir.

Hizmeti veren kişi ödemeyi aldığı anda bu belgeyi düzenlemek zorundadır. Bu belge hem hizmeti sunan kişi için gelir beyanının temelini oluşturur hem de hizmeti alan işletme için gider olarak gösterilmesine imkan tanır.

Geleneksel olarak bu makbuzlar, vergi dairelerinin onayladığı bir matbaada basılırken, günümüzde yerini e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) almaktadır.

Serbest Meslek Erbabı Kimdir? Serbest Meslek Makbuzu Kimler Keser?

Türk Vergi Kanunlarına göre serbest meslek erbabı, sermayeden ziyade şahsi mesaisine, ilmi veya mesleki bilgisine dayanan, ticari nitelik taşımayan ve bir işverene bağlı olmaksızın kendi adına kazanç sağlayan kişilerdir.

Serbest meslek makbuzu düzenleyen başlıca meslek grupları şunlardır:

Doktorlar, diş hekimleri ve veterinerler
Avukatlar ve mali müşavirler
Mimar ve mühendisler
Danışmanlar (pazarlama, İK, IT vb.)
Sanatçılar, yazarlar ve tercümanlar
Eğitmenler ve sporcular

Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Kesilir?

Yetkili matbaadan makbuz koçanı temin edilir.
Hizmet sonrası makbuz şu bilgilerle düzenlenir: tarih, müşteri bilgileri, hizmet açıklaması, hizmet bedeli.
KDV ve gelir vergisi stopajı hesaplanır.
Net tahsil edilecek tutar belirlenir ve hem rakamla hem yazıyla yazılır.
Bir kopyası müşteriye verilir, diğer kopyası saklanır.

e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) Nedir?

e-SMM, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen standartlara uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen ve dijital olarak saklanan makbuzdur. Kağıt makbuzla aynı hukuki geçerliliğe sahiptir ancak elektronik imza veya mali mühür ile onaylanır ve e-posta gibi yollarla müşteriye iletilir.

e-SMM ile Kağıt Makbuz Farkı Nedir?

Hız: e-SMM saniyeler içinde kesilebilir, kağıt makbuz ise manuel süreçler gerektirir.
Maliyet: Baskı ve kargo masrafları yoktur.
Arşivleme: Dijital ortamda güvenle saklanır, kolay bulunur.
Çevre Dostu: Kağıt tüketimi olmaz.
Hata Azaltma: Vergi hesaplamaları otomatik yapılır.
Yasal Geçerlilik: e-SMM, mali mühür/e-imza ile daha güçlü bir güvence sunar.

e-Serbest Meslek Makbuzu Kullanımı Kimler İçin Zorunlu?

GİB tarafından belirlenen ciro limitlerini aşan serbest meslek erbabı için e-SMM’ye geçiş zorunludur. Örneğin, 2023 yılında brüt hasılatı 150.000 TL ve üzeri olanlar 1 Temmuz 2024’e kadar e-SMM’ye geçmek zorundadır. Zorunlu olmayanlar da gönüllü olarak geçiş yapabilir.

e-Serbest Meslek Makbuzu Başvurusu Nasıl Yapılır?

Başvuru adımları:

Mali Mühür veya e-İmza: Şirketler için mali mühür, şahıs işletmeleri için e-imza gerekir.
Özel Entegratör Seçimi: GİB onaylı bir entegratör firma ile sözleşme yapılır.
GİB Başvurusu: Entegratör aracılığıyla başvuru gerçekleştirilir.
Aktivasyon: Onay sonrası entegratör sistemi üzerinden e-SMM kesilmeye başlanır.

e-SMM Nasıl Kesilir?

Entegratör sistemine giriş yapılır.
“Yeni Makbuz Oluştur” seçeneği ile müşteri ve hizmet bilgileri girilir.
Sistem KDV ve stopajı otomatik hesaplar.
Onaylandıktan sonra mali mühür/e-imza ile imzalanır ve müşteriye gönderilir.
Makbuz dijital ortamda arşivlenir.

Dijital Dönüşümde Yerinizi Alın

e-SMM, yalnızca bir yasal zorunluluk değil, aynı zamanda iş süreçlerini kolaylaştıran dijital bir çözümdür. Zaman ve maliyet tasarrufu sağlar, belgelerin güvenli ve hızlı şekilde yönetilmesine imkan tanır. Siz de işlerinizi dijitalleştirmek için e-SMM’ye geçiş yaparak hem uyum sağlayabilir hem de verimliliğinizi artırabilirsiniz.

Serbest Meslek Makbuzu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Serbest meslek makbuzu ile fatura arasındaki fark nedir?

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının sunduğu hizmetler için düzenlenir ve stopaj içerir. Fatura ise ticari işletmelerin mal veya hizmet satışlarında kullanılır.